VS lijken zich af te keren van doodstraf’

De Volkskrant
Van onze verslaggever Koen Docter
gepubliceerd op 24 maart 2009

AMSTERDAM - De Verenigde Staten lijken zich geleidelijk af te keren van de doodstraf. Dat stelt Amnesty International in het jaarrapport over de doodstraf dat vandaag verschijnt.

In de VS werd de doodstraf vorig jaar 37 maal voltrokken, het laagste aantal sinds 1995. Bovendien is het aantal veroordelingen in de loop der jaren gestaag afgenomen. De Amerikaanse staat New Mexico haalde vorige week een streep door de doodstraf.

‘Twintig jaar geleden was er geen discussie over afschaffing, nu durven politici er weer over te spreken’, zei de Amerikaanse Amnesty-onderzoeker Rob Freer. ‘De publieke opinie lijkt zich tegen de doodstraf te keren.’

Het afgelopen jaar werden vier gevangen uit de dodencel vrijgelaten omdat ze onschuldig bleken te zijn. ‘Mensen trekken daardoor de zorgvuldigheid in twijfel. Ze zien dat er fouten gemaakt worden’, aldus Freer. De meeste executies (18) werden uitgevoerd in Texas.

Met het afnemen van het aantal terechtstellingen in de VS sluit dat land zich volgens Amnesty aan bij een wereldwijze trend. ‘De landen die de doodstraf blijven uitvoeren, raken meer geïsoleerd’, stelt Freer. Amnesty concludeert optimistisch dat de wereld een stapje dichter bij volledige afschaffing van de doodstraf is gekomen.

Dat neemt niet weg dat het aantal geregistreerde executies in de wereld in 2008 bijna twee keer zo hoog was als het jaar daarvoor. Dat komt voornamelijk doordat er meer cijfers uit China kwamen.

Over de hele wereld zijn vorig jaar zeker 8.864 personen ter dood veroordeeld en 2.390 geëxecuteerd. Vijf landen waren verantwoordelijk voor 93 procent van de executies: China, Iran, Saoedi-Arabië, Pakistan en de VS.

Er zijn nog 59 landen die vasthouden aan de doodstraf en 25 landen die hem in 2008 uitvoerden. Wit-Rusland is het enige Europese land dat de doodstraf nog voltrekt.

Vooral in China, Wit-Rusland, Mongolië en Noord-Korea blijft toepassing van deze straf in nevelen gehuld. De landen weigeren categorisch openheid van zaken te geven. Het is onbekend hoeveel executies deze landen in werkelijkheid voltrekken.

In China zijn het er ongetwijfeld aanzienlijk meer dan de 1.718 die Amnesty in 2008 registreerde. Volgens de mensenrechtenorganisatie is in dat land geen eerlijke rechtspraak.

Iran blijft als enige land op de wereld minderjarige gevangenen ter dood brengen. In 2008 waren dat er 8. Amnesty wijst ook op de ‘gruwelijke en onmenselijke’ Iraanse executiemethoden, zoals steniging en ophanging.

De mensenrechtenorganisatie is bovendien bezorgd over recente uitbreiding van de mogelijkheden om een doodvonnis uit te spreken. De doodstraf is nu ook mogelijk voor pornografie, afvalligheid, ketterij en tovenarij.

Het aantal executies in Saoedi-Arabië nam in 2007 sterk toe en was ook afgelopen jaar groot. Onthoofding is de meest gebruikte methode, soms gevolgd door kruisiging. Van de 102 geëxecuteerden was bijna de helft afkomstig uit ontwikkelingslanden. Arme Afrikaanse en Aziatische gastarbeiders hebben meestal geen advocaat en zijn vaak niet in staat de rechtszaken waarbij Arabisch wordt gesproken, te volgen.

Irak heeft de doodstraf in 2004 heringevoerd. Amnesty reageerde anderhalve week geleden furieus op de Iraakse aankondiging 128 veroordeelden in groepen van twintig te executeren.

Argentinië en Oezbekistan schaften de doodstraf in 2008 af. In Vietnam worden ‘bemoedigende’ pogingen ondernomen om het aantal executies te beperken. Kazachstan en Cuba zetten doodstraffen om in levenslang.

Hopelijk gaat Texas nog stoppen ermee!

Dat zou idd tijd worden!